در حدود سال ‌1356 ايران توانست سه نقطه مداري استراتژيك در مدار زمين ثابت را از آن خود سازد. بلافاصله مذاكرات براي ساخت و پرتاب اولين ماهواره‌ي مخابراتي ايران با طرف‌هاي خارجي آغاز شد كه باعث گرديد نام ماهواره‌هاي زهره از سال 1356 خورشيدي بر زبان‌ها افتد. اما تمامي اين طرح‌ها با پيروزي انقلاب اسلامي متوقف شد و آغاز جنگ تحميلي نيز مزيد بر علت گرديد تا صنعت فضايي ايران ركودي 15 ساله را تجربه نمايد. در دهه‌ي 70 برخي از دولتمردان تلاش كردند تا مجدداً بحث ماهواره‌ي مخابراتي ايران را در اولويت قرار دهند چراكه نقاط مداري در حال از دست رفتن بودند و ايران مجبور بود از كشورهايي كه ماهواره‌هايي در مدار زمين ثابت داشتند بخواهد تا ماهواره‌هاي مستعمل خود را به جايگاه مداري ايران منتقل نمايند تا ITU (اتحاديه بين‌المللي مخابرات راه دور) از نظر قانوني قادر به بازپس‌گيري اين نقاط ارزشمند و استراتژيك از ايران نباشد.

هزينه‌هاي سرسام‌آور انتقال و نگه‌داري ماهواره‌هاي مرده در سه نقطه‌ي مداري ايران و اصرار كارشناسان مخابراتي ايران باعث شد تا نهايتـاً شوراي اقتصاد و شوراي عالي امنيت ملي در سال 1383 موافقت خود را با برگزاري مناقصه‌اي بين‌المللي براي خريد و پرتاب نخستين ماهواره‌ي مخابراتي ايران به وزارت پست و تلگراف و تلفن آن زمان اعلام نمايند. اما تحريم‌هاي بين‌المللي باعث شد تا علي‌رغم انعقاد قرارداد با يك شركت روسي، زهره‌هاي يك تا سه همچنان به منزل خود نرسند.

مدتي است گفته مي شود كه يكي از باارزش‌ترين نقاط مداري ايران در شرف از دست رفتن است. ماهواره‌هاي مخابراتي غير از موقعيت فيزيكي كه در نقطه مداري خاصي اشغال مي كنند به دليل قدرت بسيار زياد امواج راديويي كه به سمت زمين گسيل مي‌دارند بايد فاقد ماهواره همسايه تا شعاع خاصي باشند. چون در آن صورت تداخل امواج راديويي باعث خواهد شد كه گيرندگان امواج با مشكلات عديده‌اي روبرو شوند. بنابراين امكان دارد كه كشوري نقطه مداري مطلوبي داشته باشد اما به دليل وجود يك ماهواره مخابراتي در همسايگي قادر به عملكرد در محدوده خاصي از امواج راديويي نخواهد بود.

گويا خالي ماندن نقطه مداري 26 درجه براي مدت طولاني از ماهواره‌اي با اصالت ايراني باعث شده است تا دندان طمع كنسرسيومي از شركت مخابراتي كشور قطر و شركت يوتل‌ست فرانسوي براي ارسال يك ماهواره مخابراتي در كنار گوش نقطه مداري ما تيز شود. اين ماهواره جديد كه قرار است در سال 2013 به مدار 25 و نيم درجه شرقي يعني دقيقا در همسايگي خيلي نزديك نقطه مداري ايران اعزام گردد قطعا باعث خواهد شد تا ماهواره قطري فرانسوي و ماهواره مستاجر ما قادر نباشند از باند كي يو كه براي ماهواره‌هاي مخابراتي خيلي هم مهم است به درستي استفاده كنند. همين موضوع باعث شده است كه تيم قطري فرانسوي جنجال جديدي به راه اندازند كه ايران حق ندارد يك نقطه مداري را براي مدتي چنين طولاني خالي از ماهواره‌اي كه رسما در تملك خود است نگه دارد.

ايران ادعا دارد كه در اين مدت دو ماهواره به نمايندگي از زهره از نقطه مداري ايران استفاده‌كرده‌اند. اولي ماهواره‌اي به نام PAS-5 و دومي ماهوره‌اي متعلق به خود يوتل‌ست (طرف مقابل دعواي جديد با ايران) كه در اجاره عرب‌ست يك شركت خدمات ماهواره‌اي از كشور عربستان سعودي بوده است.

عربستان سعودي نيز ادعاي ايران را پذيرفته و قبول كرده است كه طبق يك قرارداد مجزايي بخشي از ظرفيت ماهواره‌اي كه خود از يوتل‌ست اجاره كرده بود را به ايران و به نام ماهواره زهره اجاره داده است.

در همين راستا حميد فاضلي، سرپرست سازمان فضايي ايران در نشست خبري كه به مناسبت آغاز هفته جهاني فضا برگزار شد از تلاش ايران براي توسعه نقاط مداري در فضا خبر داد. وي با اشاره به حساسيت حفظ نقاط مداري ايران كه به نام ماهواره زهره به ثبت رسيده اما گفته مي شود كه زمان مالكيت آن به اتمام رسيده است، اظهار داشت: ايران براي حفظ اين نقاط مداري حضوري فعال در مجامع بين المللي دارد و طي هفته هاي گذشته نيز هيئت بلند پايه اي از ايران در جلساتي در مقر سازمان جهاني مخابرات حضور داشت و تمام توان خود را براي حفظ اين موقعيت مداري و حتي توسعه آن به كار گرفته است.

او با بيان اينكه كشورهاي استكباري از هر فرصتي براي آسيب به كشور ما استفاده مي كند خاطرنشان كرد: اين كشورها به تمامي موضوعات فني و علمي رنگ و بوي سياسي مي دهند اما سازمان فضايي با تمامي توان خود در تلاش براي حفظ حقوق ايران در فضا و توسعه نقاط مداري است.

فاضلي با تاكيد بر برنامه هاي ايران براي شناسايي و استقرار موقعيتهاي جديد مداري گفت: اين پيشنهاد بزودي با همكاري وزارت ارتباطات و فناوري اطلاعات به سازمان جهاني مخابرات ارائه خواهد شد.

منبع:تبیان